Samenwerken voor energiebesparing bij bedrijven

Volgens de Energiebesparingsplicht moeten bedrijven maatregelen treffen om energie te besparen. De gemeente Oss controleert of zij dat werkelijk doen. Bedrijven hiermee helpen heeft daarbij de voorkeur boven handhaven. Aan het woord: Dennis van der Linden van de afdeling Handhaving, toezicht en vergunningen, en Ruud Megens van de Omgevingsdienst Brabant Noord (ODBN).

Al enkele jaren zijn bedrijven verplicht om energiemaatregelen te treffen als ze meer dan 50.000 kWh stroom of 25.000 m³ gas gebruiken. De gemeente heeft hier vanwege andere prioriteiten eerst niet op gehandhaafd. Daarnaast wachten veel bedrijven af, om te zien wat anderen doen. Omdat duurzaamheid steeds belangrijker wordt, besloot de gemeente Oss om een stap te zetten door bedrijven actief te gaan begeleiden.

‘We richten ons daarbij specifiek op bedrijven met weinig milieurisico’, trapt Dennis af. ‘Bedrijven met een grote milieurisico worden al regelmatig door de omgevingsdienst gecontroleerd. Bijvoorbeeld omdat ze met gevaarlijke stoffen werken. Ook zij moeten maatregelen treffen, maar ze worden op een andere manier benaderd. We richten ons nu juist op de andere bedrijven én op organisaties die wellicht minder met het onderwerp bezig zijn, zoals scholen en sportaccommodaties. Daar gebeurt weinig gevaarlijks, maar ook zij gebruiken energie. En dus kunnen ze besparen.’

Goede samenwerking

De gemeente is hierbij de opdrachtgever, terwijl de ODBN uitvoerder is. Dennis: ‘Maar de ODBN krijgt daarbij veel vrijheid. Vanuit de gemeente willen we dat er toezicht wordt gehouden, maar zij weten hoe ze dat het best kunnen doen. Die keuzes leggen we dan ook met een gerust hart bij de ODBN.’

Het proces

Ruud is blij met die vrijheid. ‘Aan de hand van bijvoorbeeld energiegegevens hebben we een lijst van bedrijven opgesteld. Bij die bedrijven gaan we langs, en bespreken we wat de regels zijn en hoe zij kunnen veranderen om daaraan te voldoen. Daarbij geven we ook praktische tips: hoe hebben andere bedrijven dit aangepakt, welke keuzes heeft iemand. We lopen ook altijd een rondje door het bedrijf. Zo zien we direct waar manco’s zitten en kunnen we bespreken hoe die opgelost kunnen worden.’

Onlangs is Ruud bijvoorbeeld langsgegaan bij Heurkens & van Veluw, dat gespecialiseerd is in RVS maatwerk. ‘We adviseren bedrijven vaak om minder printers te gebruiken. Eén printer per afdeling is vaak afdoende; en dat scheelt al aardig stroom. Heurkens & van Veluw heeft echter heel bewust meer printers geplaatst om fouten in het verwisselen van formulieren te voorkomen. Wel gaan ze meer digitaal werken. Daardoor kunnen ze de hoeveelheid energie (en inkt) toch indammen.’

Een ander bedrijf dat Ruud als voorbeeld geeft is Looman Salades. Daar zijn ze op een heel andere manier bezig met hetzelfde doel. ‘Bij Looman experimenteren ze met een slimme energiemeter. Die geeft per kwartier het verbruik aan. Heel handig als je wilt weten waar je grote verbruikers zitten.’ En na het bezoek? ‘Dan maakt het bedrijf een plan van aanpak’, vervolgt Ruud. ‘Natuurlijk hoeft niet alles binnen een week toegepast te zijn, maar we willen wel vooruitgang zien.’

Effectief en prettig

Maar waarom al die moeite doen om bedrijven tegemoet te komen als die regels er al jaren zijn? Omdat samenwerken beter werkt dan sancties geven, legt Dennis uit. ‘De afgelopen jaren hebben we weinig toezicht gehouden, en keken we voornamelijk naar risicobedrijven. We vinden het niet netjes om nu ineens wel sancties op te leggen. We pakken die handhavingsprocedure daarom anders aan. Door de rol van adviseur in te nemen helpen we bedrijven om de doelstellingen te halen.’

‘Dat werkt ook beter dan straffen uitdelen’, vult Ruud aan. ‘Bij sancties zetten bedrijven juist hun hakken in het zand. Als we resultaten willen behalen op het gebied van energiebesparing, kunnen we beter samenwerken. Dat is effectiever, en bovendien veel prettiger voor alle betrokken partijen.’

Het ultieme doel

Het uiteindelijke doel heeft Dennis helder voor ogen: “Alle bedrijven moeten uiteindelijk al die maatregelen doorvoeren die ze binnen vijf jaar terug kunnen verdienen. Zo voldoen ze aan de Energiebesparingsplicht. En door dat op deze manier aan te pakken, hopen we dat bedrijven waar we nog niet zijn geweest, er ook over na gaan denken. Als zij uit zichzelf maatregelen gaan nemen, hebben we heel wat bereikt.”

Een nevendoel schemert daarbij door. ‘Als toezichthouder en handhaver word je al snel als tegenstander gezien’, vertelt Dennis. ‘Maar dit doen we samen. Samen met de bedrijven zorgen we voor een duurzaam Oss.’

‘De gemeente Oss is overigens koploper in deze aanpak,’ besluit Ruud. ‘Dus wie weet… misschien inspireren we andere gemeentes om ook zo aan de slag te gaan.’

Corona-maatregelen

Dit interview hebben we afgenomen voordat we in Nederland het coronavirus hadden. Nu worden de controles gehouden bij bedrijven die open zijn. Met de juiste beschermingsmiddelen en de regels in acht nemend. Bij bedrijven waar we eerder zijn geweest voeren we hercontroles uit. Dat kan digitaal, bijvoorbeeld door beeldbellen met de contactpersoon die dan de maatregelen of foto’s  laat zien.